რა არის კანონი? - „კანონი არის სახელმწიფოს უმაღლესი წარმომადგენლობითი ორგანოს მიერ განსაკუთრებული წესით მიღებული აქტი, რომელიც არეგულირებს უმნიშვნელოვანეს საზოგადოებრივ ურთიერთობებს." ერთი შეხედვით შეგვიძლია ჩავთვალოთ, რომ ეს რაღაც ტერმინი მთელს საყაროს ბედნიერებისა და სიხარულს მოუტანს. ნეტავ მართლა ასეა? კანონებით რეგულირდება, რომ არ მოკლა ვიღაც, არ მოიპარო, არ მიატოვო გასაჭირში მყოფი ადამიანი და ასე შემდეგ. აქედან გამომდინარე კი, რატომაც არა! ალბათ, სწორედ ესაა უტოპიის დასაწყისი. მაგრამ არსაიდან უცბად ამ ფერად სამყაროს სიშავე ფარავს! ნეტა, ეს გაუფერულება და სამყაროს სულიერი სიკვდილი სწორედ კეთილისმსურველმა კანონებმა ხომ არ მოუტანეს?
რა არის კანონი? ჩემთვის კანონი რკინის ღობეა, რომელიც არ მაძლევს საშუალებას გავიდე მის გარეთ, შევიცნო რა არის სინამდვილე, შეიძლება ბედნიერება დამხვდეს იქ ან შეიძლება არც და პირიქით, ვნახო რომ მართლაც საუკეთესოა ბარიერში ცხოვრება. მაგრამ რატომ არ უნდა ვიცოდე სინამდვილეში რა არის ამ კედლის იქით? ნუთუ მხოლოდ ჩემმა გონებამ უნდა იფიქროს, რომ აქაურობა არის არის ნამდვილი ბედნიერებისთვის საკმარისი? შეიძლება სრული სიმართლეც კია ეს, მაგრამ მჭირდება ზუსტად ვიცოდე, რა ხდება კედლის მიღმა.
რა არის კანონი? არა უტოპია, არამედ საპყრობილე. ეს არის წესები, რომლებიც მაიძულებს ის გავაკეთო რაც ჩემ ნებას ეწინააღმდეგება. რა არის თავისუფლება? ის ვაკეთეთო რაც მე მინდა, არა? გასაგებია იმ საზღვრებში, რომ სხვის თავისუფლებას არ შევეხო, მაგრამ მაინც პრიორიტეტული მე არ უნდა ვიყო ჩემი თავისთვის? მოდი, დამანახეთ რა ხდება საზღვრებს მიღმა, თუ დავინახავ, რომ იქ ღრმა უფსკრულის გარდა არაფერია, რა თქმა უნდა, უარს ვიტყვი კედლის გარეთ ცხოვრებაზე და ისევ დავბრუნდები დაუფიქრებლად. ამ დროისთის უკვე გააზრებული მექნება რომ კანონი შეიძლება არა მტერი, არამედ მეგობარი იყოს. მაგრამ როდესაც ამის გარკვევის საშუალება არ მაქვს, რა თქმა უნდა მტრად ჩავთვლი.
რა არის თავისუფლება? ჩიტივით ცაში ფრენა, რა მიმართულებითაც მენდომება იქით გაფრენა. თავისუფლება ის არის, რის გამოც ბრძოლა ღირს! რასაც არ უნდა დანებდე. ცხოვრების მთავარი მამამოძრავებელი უნდა იყოს. მაგრამ როდესაც რაღაც, რასაც კანონი ჰქვია ცდილობს ეს შემიზღუდოს, უკვე უსამართლობას ვაწყდებით, კანონს რომელიც რამდენიმეშრიანი დაბრკოლებაა.
რა არის თავისუფლება? თავისუფლება არის ის, რაც ბედნიერებას მომიტანს. ეს ისაა, რაც არა მარტო მე, არამედ სამყაროს გააბედნიერებს. მაგრამ ქაოსში იარსებებს ბედნიერება? შესაძლებელია ქაოსში ყველამ თავისი თავი იპოვოს? რატომღაც მგონია რომ არა.
გვჭირდება თავისუფლება? ადამიანს ამაზე მეტად მართლა არაფერი სჭირდება. როდესაც ხარ თავისუფალი, ხარ ის, ვინც სინამდვილეში ხარ. ავლენს იმას რაც გულში გაქვს, ისე რომ არ გეშინია ამის, ყველანაირი დამოკიდებულებას ცუდსაც და კარგსაც. ამით შენ შინაგანად იცლები და თავს ისე გრძნობ, როგორც ჰაერში გამოკიდებული არწივი, რომელიც მიიჩნევს, რომ მთელს ცას თავად აკონროლებს. მაგრამ ყველა არწივისთვის ერთი ცა საკმარისია?
გვჭირდება კანონი? გავიგეთ რომ თავისუფლება გვჭირდება, მაგრამ ამ კითხვაზეც აუცილებელია პასუხის გაცემა. საჭიროა ის კედლები რომელზეც აქამდე ვისაუბრეთ? რადგან ქაოსი თავისუფლება ვერასდროს იქნება, ალბათ შეგვიძლია ვთქვათ, რომ მაინც ეს ძალა, რასაც კანონი ჰქვია საჭიროა. საჭიროა ის იძულება, რომ ქაოისი ოდნავ მაინც დალაგდეს. ჯერ სამყაროში არ შექმნილა ისეთი სტრუქტურა, რომელიც სრულიად მომცემს თავისუფლებას, თან ამავდროულად დალაგებულ სამყაროს. ასეთი „paradise” შექმნას ემსახურება ეს კანონებიც და ეს კედლებიც, რომლებიც აშენდა. შეიძლება ოდესმე დაინგრეს ეს კედლები, რაც კაცობრიობისთვის მართლაც უდიდესი ნაბიჯი იქნება!
არის კანონი მაიძულებელი ორგანო და ზღუდავს ის ჩემ თავისუფლებას? ორივე კითხვაზე დადებითი პასუხი შეგვიძლია გავცეთ. მაგრამ ამის გამოსასწორებლად სხვა გზა უნდა ვიპოვოთ. რადგან ეს ორი ტერმინი ურთიერთგამომრიცხავია, ალბათ საჭიროა მესამის დაბადება, რომლითაც ეს პრობლემები გადაიჭრება. სამწუხაროდ მესამე ტერმინი ჯერ არსად ჩანს.
ბლოგში გამოთქმული მოსაზრებები ეკუთვნის ავტორს, მომზადებულია კურსის "შესავალი სამართლის ფილოსოფიაში" ფარგლებში და შეიძლება არ ემთხვეოდეს უნივერსიტეტის პოზიციას.