დაბადებასა და გარდაცვალებას შორის უწყვეტი ჯაჭვია... სახელმწიფო და კანონიც სწორედ ამ მოვლენებს შორის არსებობს, თავისუფლება? ,,თავისუფლება გმირთა ხვედრია“

ადამიანები მოკვდავი არსებები ვართ, ეს აქსიომაა, რაც გულისხმობს იმას რომ ჩვენ ვარსებობთ დროის შეზღუდულ მონაკვეთში. მაგალითად მე 2001 წელს დავიბადე, არ ვიცი როდის, მაგრამ აუცილებლად გარდავიცვლები და ჩემი ხორციელი არსებობაც იმ დღეს შეწყდება. უცნაურია ალბათ ის რომ ეს ბლოგი სახელმწიფოს, თავისუფლებასა და კანონს ეთმობა მე კი საუბარი ჩემი არსებობით, სიცოცხლისა და  სიკვდილის ჭიდილით დავიწყე. მაგრამ რეალურად ყველაფერლი ძალიან მარტივია, რადგან კანონის სუბიექტი მანამ ვარ სანამ ცოცხალი ვარ, შესაბამისად სახელმწიფოს ნაწილადაც სიცოცხლეში ვითვლები.

ინგლისელი ფილოსოფოსი თომას ჰობსი ადამიანთა თანაარსებობას, როცა მათთვის ერთადერთი დაუწერელი კანონი სიკვდილი იყო, ომის მდგომარეობას უწოდებს. ამ დროს ინდივიდები არიან ერთმანეთის პირისპირ, რომლებსაც კონფლიქტის წარმოსაშობათ სამი ძირითადი ელემენტი გააჩნიათ. ესენია :

1. შეჯიბრი, რომელიც ადამიანებს უბიძგებს მომხვეჭელობისკენ.
2. შიში, რომელიც უბიძგებს ადამიანებს თავდაცვისკენ.
3. პატივმოყვარეობა, რომელიც უბიძგებს ადამიანის  საკუთარი პიროვნების, სახელის დაცვას.

იმავე ავტორი ამბობს, რომ მშვიდი ცხოვრებისთვის დათმეს ადამიანებმა თავისუფლების ამგვარი ფარგლები და ლევიათანის, მოკვდავი ღმერთის, ხელით მიიღეს მშვიდობა. მე ვიზიარებ მის ამგვარ ახსნას სახელმწიფოებრიობის მიღების საკითხში, მაგრამ მგონია რომ ლევიათანის მეშვეობით არა სასურველი შედეგი, არამედ ახალი ომის მდგომარეობა მივიღეთ. არისტოტელე როცა გვესაუბრება სახელმწიფოს მოწყობის დემოკრატიულ ან ოლიგარქიულ წესწყობილებაზე ის საუბრობს ადამიანთა თანასწორობის დარღვევის გარდაუვალ მომენტებზე, რაც იწვევს აჯანყებებს. კერძოდ, ჰობსის მიერ მოყვანილ კონფლიქტის სამ ძირითად ელემენტზე ამახვილებს ყურადღებას:

• შეჯიბრი - როცა მიტილენში მემკვიდრე ქალების გამო ატყდა ჩხუბი, რომელიც დასაბამი გახდა ათენელების წინააღმდეგ ომის.
• შიში - ამრაკიაში დემოსის მიერ შეთქმულებთან ერთად ჩამოგდებული ტირანი პერიანდრე, რომლის შემდეგაც თვითონ დაეპატრონა ხელისუფლების სადავეებს.
• პატივმოყვარეობა - დელფოსში მომხდარი ქორწინების უთანხმოება. როცა სასიძო აღარ მივიდა საცოლის მოსაყვანად, შეურაცხყოფილმა საცოლის ნათესავებმა სასიძოს მიუყარეს ტაძრის საგნები და ის მოკლეს, როგორც ტაძრის მძარცველი.

შესაბამისად არისტოტელეს მიერ მოყვანილი არგუმენტები მიმყარებს აზრს, რომ ლევიათანი მშვიდობას ვერ დაამყარებს, ამისთვის საჭიროა სპეციალური მექანიზმი, რომელიც არ იქნება დამოკიდებული პიროვნულ ნებაზე და იქნება საყოველთაო. ანუ ადამიანთა თანაარსებობის მომაწესრიგებლად საჭიროა შემოვიღოთ ქცევის ზოგადი წესი, რომელიც თითოეულს თანაბრად მიესადაგება და თანაბარ შესაძლებლობებს მისცემს, სწორედ ისეთ, როგორიცაა კანონი. კანონი, რომელიც მიიღება დემოკრატიული გზით და რომელიც დაიცავს ყველა ინდივიდის უფლებას თანაბრად.

ომის მდგომარეობიდან რომ გამოვიდეთ, ჩვენში მოჭარბებული შეჯიბრის, შიშისა და პატივმოყვარეობის გრძნობების სწორი მართვა უნდა ვისწავლოთ და თითოეული ისე უნდა გამოვავლინოთ, რომ სხვა არ დავაზიანოთ. ამისთვის კი კანონია საჭირო, რომელიც გვაჩვენებს გზას როგორ მივაღწიოთ მიზანს ისე რომ საერთო კეთილდღეობა არ დავაზიანოთ.

რაც შეეხება თავისუფლებას, თუ თავისუფლება კანონიერების ფარგლებშია მოქცეული ითვლება კი თავისუფლებად? თუ თავის უფლებაა აკეთოს რაც თავად უნდა მაშინ რანაირად არსებობს კანონიერება ამ პირობებში? და თუ საერთოდ არსებობს თავისუფლება ის ყოფიერ სამყაროში როგორ არსებობს, რადგან აქ ხომ ყველაფერი წარმავალი და ლიმიტირებულია, თავისუფლება კი რომ არსებობდეს თავისუფლება თავისუფლების ფარგლებში უნდა იყოს და არა კონკრეტულ პერიოდში. ამიტომ ჩემი აზრით თავისუფლება არ არის მოთავსებული სიცოცხლესა და სიკვდილს შორის, სად არის და რა ფორმით  არ ვიცი, თუმცა თუ ვინმე თვლით რომ თავისუფალი ადამიანი ხართ, მომილოცავს, რადგან ,,თავისუფლება გმირთა ხვედრიაო“.